سلام اعتماد در اين زمينه خيلي مشكله و بايد بسيار هوشمندانه و با كمال احتياط عمل كرد . هر گونه اقدام براي محرميت بايد با نظارت كامل والدين و بزرگترها باشه. در اين زمينه ملاحظات فراواني وجود داره كه توسط مشاوران و كارشناسان مسائل اجتماعي بعنوان هشدار و بيدارباش در كتب، مقالات، مجلات و سايتها و وبلاگهاي زيادي ارائه گرديده و اجمالا اينكه برخي معتقدند بايد آشنايي و صميميت پيش از ازدواج وجود داشته باشد تا دو فرد يکديگر را به خوبي بشناسند و پس از آن زندگي مشترک را شروع کنند اما بايد بگوييم که عشق واقعي و علاقه مندي حقيقي بين دو جنس ، زماني ايجاد مي شود که دو فرد ارتباط خود با يکديگر را به سادگي تزلزل پذير ندانند؛ از سوي ديگر هر يک براي جلب نظر ديگري دست به رفتار نمايشي نزنند. در آشنايي هاي پيش از ازدواج اين مسئله بسيار ديده مي شود. امروزه غرب از طريق تجربه کردن اين روابط و آشنايي ها ، به نحو چشمگيري نهاد خانواده را متزلزل ساخته است. در غرب ظلم آشکاري به جنس زن مي شود، زيرا زنان پيش از اين که به سن قانوني و شرعي براي برقراري روابطشان با جنس مخالف برسند، مورد بهره برداري جنسي مرد قرار مي گيرند و در بسياري مواقع پس از آن ، مطرود مي شوند. (1) دوستي هاي قبل از ازدواج که به عشق معروف است، عامل تعيين کنندة ازدواج نيست ، زيرا ازدواج نوعي مشارکت در يک اجتماع کوچک (خانواده) است که در آن دو انسان مي بايد از جهات گوناگون با يکديگر تناسب عملي داشته باشند. پس آن چه عامل تعيين کننده است، همتايي و هم کفو بودن زن و مرد است. در صورتي که در انتخاب همسر، همگوني مراعات شود، نيازي به برقراري روابط صميمانه پيش از ازدواج نخواهد بود، بلکه بايد تأکيد کنيم که چنين روابطي مي تواند بيش از آن که مفيد باشد، مضر و تهديد کنندة نهاد خانواده در جامعه بهشمار آيد. با نگا هي به آمار مي توان ديد که آمار طلاق بين کساني که قبل از ازدواج ارتباط هاي دوستانه داشته اند بالاتر است. از طرفي آشنايي و ارتباط دختر و پسر در محيط اجتماع ، بيش تر از آن که معرفت ساز باشد، فروزندة هوس ها و معرفت سوز است. عمدتاً ديده مي شود فرد آن گونه که هست، خود را نشان نمي دهد يا به سبب محبت و عشقي که ايجاد شده، نمي تواند عيوب طرف مقابل و جوانب مختلف قضيه را بسنجد . بيشتر رفتارها در آشنايي هاي خياباني به شکل هاي تصنعي ابراز مي شود.البته قبول داريم اگر شناخت صحيحي در ازدواج باشد، آمار جدايي کم مي شود، ولي چه بسا ازدواج هايي که در اقوام نزديک انجام مي شود و با آن که دو طرف از کودکي همديگر را مي شناختند، ولي بعد از ازدواج فهميدند به درد هم نمي خورند. اين ها همه گواه آن است که ارتباطات قبلي نمي تواند مشکل شناخت را حل کند، بلکه مشکل شناخت، بيش تر به آفات شناخت برمي گردد که در رأس آن ها تعلق قلبي پيدا کردن به طرف مقابل است.(2)بهترين راه آن است که دو طرف با اطلاع خانواده و با مشورت از آنها، از همديگر شناخت پيدا کنند. شناخت پيدا کردن لزوماً به اين معنا نيست که روابط دوستانة خياباني برقرار کنند که در بسياري از مواقع ، هدف اصلي که شناخت باشد، نه تنها تأمين نمي شود، بلکه چه بسا شناخت کاذبي به وجود مي آيد که آثار آن در آينده وقتي ازدواج صورت گرفت، ظاهر مي شود.در بسياري از مواقع ، شناخت شخصيت واقعي و رفتارها و ويژگي ها از طرف دوستان، فاميل ها خانواده ، محيط کار و... به دست مي آيد.به همين خاطر ازدواج هايي که از اين طريق ها صورت گرفته، کمتر به جدايي ختم شده است.در مورد نظر اسلام بايد گفت: با توجه به اهميت ازدواج و نقش آن در سرنوشت انسان، اسلام زوجين را به بصيرت و شناخت دقيق فرا خوانده است. هرگز اسلام راضي نيست دختر و پسر بي گدار به آب زنند و چشم بسته عمل نمايند. هر عقل سليمي حکم مي کند دو نفري که يک عمر با هم زندگي مي کنند، پيش از ازدواج کاملاً يکديگر را ببينند و با هم صحبت کنند. در روايات معصومين به اين مسئله توجه شده است .شخصي در زمان پيامبر (ص) زني را خواستگاري کرد اما گويا او را خوب نديده بود. حضرت فرمود :« اگر او را ديده بودي، اميد سازش و تفاهم بيش تر و زندگي تان با دوام تر بود».(3) حتي در روايتي امام صادق (ع) فرمود: «اگرکسي قصد سوء استفاده نداشته باشد، مي تواند به گيسوان و زيبايي هاي (ظاهري) زن نگاه کند».(4)براين اساس فقها فرموده اند: هر يک از زوجين مي توانند بدن ديگري را با شرايط ذيل به منظور تحقيق ببينند:1 – نگاه به قصد لذت نباشد؛2 – ازدواج بستگي به اين نگاه باشد؛3 – مانعي از ازدواج اين دو در ميان نباشد.(5)البته بعضي از فقها نگاه را به صورت و دست ها منحصر کرده اند.(6) بنابراين دختر و پسر پيش از ازدواج مي توانند به صورت غير مستقيم از طريق نامه يا واسطه و معرّف و به صورت مستقيم به گفتگو و ديدن ( با نظارت والدين و بزرگ ترها که در جريان امر قرار دارند) همديگر را بشناسند، به شرط آن که حدود اسلامي رعايت شود.----------------------------------------------------------------------------------------------------------------پي نوشت ها :1 – علي اصغر احمدي، روابط دختر و پسر درايران ، ص 109.2 – مجموعه مقالات هم انديشي، ج2، ص 489.3 – وسائل الشيعه، ج14، ص 61.4 – همان، ص 60.5 – سيد مسعود معصومي، احکام روابط زن و مرد، ص 187.6 – همان، ص 188.